Coalitie van providers en internet- en persvrijheidsorganisaties dient tweede klacht in
Op 24 mei 2022 heeft een coalitie van providers en organisaties die opkomen voor internetvrijheid en vrijheid van de pers een klacht ingediend bij de Europese rechter in verband met de EU-breed opgelegde blokkade van de Russische staatskanalen RT en Sputnik. Deze week dient de coalitie een tweede klacht in bij het Hof van Justitie in Luxemburg, omdat de EU heeft besloten het uitzenden van nog eens drie Russische staatskanalen te verbieden: Rossiya RTR/RTR Planeta, Rossiya 24 / Russia 24 en TV Centre International.
FOIC, de Freedom of Information Coalition, stelt dat de Raad van Ministers van de Europese Unie het vergaande besluit om deze zenders te censureren heeft genomen zonder voldoende rekening te houden met de informatievrijheid zoals vastgelegd in mensenrechtenverdragen. Deze informatievrijheid is een fundament van onze democratie.
Er is in alle haast gekozen om over te gaan tot onmiddellijke censuur, zonder dat daar een onafhankelijke en zorgvuldige toetsing aan vooraf is gegaan. Dit roept vragen op over onze rechtsstaat en waar we als samenleving voor staan. Laat duidelijk zijn dat de coalitie niet naar de rechter stapt om de inhoud van deze zenders te verdedigen.
De coalitie ziet het echter wel als haar taak om de legitimiteit en proportionaliteit van de maatregelen aan de orde stellen. Het is de vraag of de censuurmaatregelen gerechtvaardigd zijn, vooral nu kennelijk op elk moment meer entiteiten aan het lijstje kunnen worden toegevoegd. In het eerste verzoekschrift waarschuwde de coalitie al voor het gevaar van een glijdende schaal: de verordening lijkt de weg vrij te maken om zonder veel moeite nieuwe media toe te voegen aan het lijstje te blokkeren zenders. De coalitie stelde in eerste instantie al dat deze besluiten onvoldoende zijn onderbouwd en te onduidelijk zijn opgesteld.
De drie providers, die als eisers optreden in deze zaak, vragen de rechter rekening te houden met het feit dat ze als poortwachters van het vrije internet moeten fungeren in verband met netneutraliteit.
“Als gevolg van de oorlog is de sanctiemaatregel razendsnel opgetuigd en unaniem aangenomen. Door het opleggen van deze nieuwe maatregel beperkt de overheid het recht op informatie van alle burgers en de vrije pers in de EU nog verder”, zegt Wido Potters van BIT, één van de eisers.
“Dat Internet Service Providers door de maatregel toegang tot informatie moeten blokkeren, staat haaks op het beginsel van netneutraliteit. Ook zien we nu de glijdende schaal in werking. Zonder veel moeite of verantwoording worden er binnen drie maanden een reeks nieuwe zenders toegevoegd die geblokkeerd moeten worden. In de democratische rechtsstaat is een vrij en open internet absoluut noodzakelijk”, aldus Anco Scholte ter Horst, directeur van internetprovider Freedom Internet, één van de eisers.
Bij het nemen van een besluit van deze omvang in een democratische rechtsstaat moeten de mensenrechten naar behoren worden afgewogen. Dat is nu weer niet gebeurd. De coalitie verzoekt het hof deze afweging alsnog te maken.
"Europa verdient een betere bescherming tegen censuur. RT en aanverwante zenders verspreiden propaganda, maar censuur uitgevaardigd door EU-leiders is daarop geen juist antwoord", zo motiveert algemeen secretaris van de NVJ Thomas Bruning zijn steun aan deze procedure.
